سخنگوی سازمان غذا و دارو با اشاره به  توسعه سامانه سلامت «تی تک» (ttac) گفت: افراد از طریق این سامانه می توانند اصالت تمام محصولات سلامت محور از جمله داروها را استعلام کنند، چرا که در داروخانه نیز هر چند به میزان کم اما احتمال بروز تخلف یا اشتباه وجود دارد. 

کیانوش جهانپور در نشست خبری  سامانه های سلامت در غذا و دارو اظهار داشت: از طریق این سامانه افراد می توانند اصالت سایر محصولات سلامت محور مانند محصولات غذایی، آرایشی و بهداشتی را استعلام کنند.

وی در پاسخ  به این سئوال که داروها از داروخانه ها به عنوان محل معتبر خریداری می شوند پس چرا نیاز به استعلام دارند، گفت: در همه جا هر چند به میزان بسیار کم اما احتمال بروز تخلف یا اشتباه وجود دارد.
استعلام اصالت محصولات غذایی، آرایشی و بهداشتی و داروها از طریق سامانه پیامک با شماره ۲۰۰۰۸۸۲۲ یا اپلیکیشن های سامانه سلامت «تی تک» (موجود در سایت ttac.ir یا بازار و گوگل استور) انجام می شود. این سامانه چندی پیش راه اندازی شده و امکانات و میزان دسترسی های آن به تدریج در حال افزایش است. 

استعلام اصالت محصولات سلامت محور از طریق سامانه تلفنی
امیری معاون اداره کل سامانه های سلامت سازمان غذا و دارو نیز در این نشست با اشاره به اهمیت و جایگاه خاص اصالت کالاهای سلامت محور در جامعه گفت: مردم باید از محصولاتی استفاده کنند که دارای مسئول پاسخگویی و سلامت تضمین شده باشد و این مساله جزو وظایف سازمان غذا و دارو است که با انجام اقداماتی مانند راه اندازی سامانه های سلامت و اطلاعات در این راستا به مردم کمک  کند.

وی اضافه کرد: سامانه سلامت تی تک تمام موارد محصولات وارداتی آرایشی و بهداشتی، غذایی و دارویی را کنترل می کند تا اصالت کالا را مشخص سازد.

امیری به مردم توصیه کرد از سامانه های سلامت برای استعلام اصالت محصولات سلامت محور استفاده کنند؛ برای رسیدن به این هدف ابتدا باید توجه کنند که محصول، برچسب داشته باشد اما داشتن برچسب اصالت به تنهایی کافی نیست بلکه باید اصالت آن را از طریق سامانه پیامک با شماره ۲۰۰۰۸۸۲۲ یا  اپلیکیشن های سامانه سلامت تی تک استعلام کنند.

معاون اداره کل سامانه های سلامت سازمان غذا و دارو گفت: پس از خراشیدن لایه رویی برچسب زرد رنگ کنترل اصالت و استعلام کد ۱۶ رقمی آن توسط کاربر، نرم  افزار تی تک به سامانه کنترل اصالت سازمان غذا و دارو متصل شده و نتیجه  استعلام را به کاربر نمایش می‌دهد؛ سپس مردم بر اساس پیام ارسال شده برای آنان می توانند تصمیم بگیرند که آیا این محصول، قابلیت استفاده دارد یا ندارد.

امیری افزود: به طور مثال اگر پیامی با این مضمون که «این محصول یک بار استعلام شده است» دریافت شد، نشانگر آن است که این برچسب قبلا استفاده شده و شاید آن را دوباره چسبانده اند یا اینکه خود فرد دوبار استعلام کرده است.

وی ادامه داد: همچنین این سامانه مشخص می کند که محصول سلامت محور از کدام داروخانه یا فروشگاه تهیه شده است.

امیری تاکید کرد: یکی از روش های مبارزه با قاچاق کالا، شناسه گذاری محصولات است که طی آن هم مصرف کنندگان می توانند بر استفاده از محصول نظارت داشته باشند و هم سازمان می تواند با مصرف کننده ارتباط داشته باشد.

وی در ادامه با اشاره به مزیت های سامانه های سلامت گفت: این سامانه ها می توانند مشخص کنند که به طور مثال کدام دارو بر اساس توزیع بیماری بیشتر در چه مناطقی استفاده می شود. همچنین این سامانه ارتباط سازمان غذا و دارو با گمرک و صنعت و تجارت را فراهم کرده است و اطلاعات این سامانه می تواند برای بانک مرکزی به عنوان ملاک توزیع ارز قرار گیرد.

معاون اداره کل سامانه های سلامت سازمان غذا و دارو اظهار داشت: اولویت اول شناسه گذاری محصولات سلامت محور برای محصولات وارداتی است.

کنترل قاچاق دارو با سامانه سلامت تی تک
علیرضا فخرآبادی مسئول پروژه سامانه تی تک و مدیرعامل شرکت سامان سلامت پژوه گفت: سامانه سلامت تی تک با شناسه دار کردن تمام داروهای وارداتی مانع قاچاق دارو می شود و با آن مبارزه می کند.

وی افزود: ارزش ریالی محصولات سلامت محور در سبد خانوار از لحاظ آماری ۳۵ درصد است، از سوی دیگر بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، هفت تا ۱۰ درصد داروهای دنیا تقلبی است.

فخرآبادی اظهار داشت: سالانه ۴۰۰ میلیون نسخه در ایران تجویز می شود که اگر ۱۰ درصد  این نسخه ها، داروی تقلبی بگیرند، ۴۰ میلیون نفر (ممکن است یک نفر در سال  چند بار دارو بگیرد که در این رقم حساب شده است) داروی تقلبی دریافت می  کنند.

وی گفت: داروها یا بی اثر هستند که موجب می شود بیماری بهبود نیابد یا اینکه عوارضی دارند که عوارض سوءداروها حساس است و حتی می تواند منجر به مرگ می شود.

مسئول پروژه سامانه تی تک افزود: گاهی حتی کسی که در داروخانه است نمی تواند تشخیص دهد که دارو تقلبی است؛ آمریکا و اتحادیه اروپا در این زمینه قوانینی تدوین کرده اند که این قوانین از ۱۰۰ روز دیگر در ۲۷ کشور اتحادیه اروپا اجرا می شود تا با پدیده قاچاق مبارزه شود.

فخرآبادی با اشاره به اجرای یازدهمین دوره عملیات پلیس اینترپل در  مبارزه با فرآورده های دارویی تقلبی موسوم به پانجیا اظهار داشت: داروهای تقلبی حتی به شرکت های توزیع کننده و داروخانه ها نیز نفوذ پیدا می کند؛ بنابراین تجارت داروهای قاچاق، تجارت خطرناکی است که سازمان غذا و دارو تلاش دارد با سامانه های سلامت آن را کنترل کند.

وی اضافه کرد: تقلب به تجارت سودآور در جهان تبدیل شده و سودجویان به راحتی با ظاهری سازی کالای خود را به نام شرکت های دیگران در اختیار مشتریان قرار می دهند.

مسئول پروژه سامانه تی تک یادآور شد: تجارت قاچاق دارو مهمترین تجارت مجرمانه دنیا است و حتی از  تجارت مسلحانه پیشی گرفته است و بیش از ۱۰ درصد تجارت دنیا، تجارت اقلام قاچاق است.

وی در ادامه با اشاره به مزیت سامانه های سلامت گفت: سامانه سلامت و شناسه گذاری محصولات سلامت محور موجب می شوند تا برنامه ریزی دقیق تری برای تعیین میزان نیاز واقعی شهر و مناطق کشور به یک دارو و اصلاح سیستم توزیع داشته باشند.

فخرآبادی  تاکید کرد: این سامانه، سیستم توزیع را هدفمند و هوشمند ساخته و ضریب توزیع دارو را بهینه می کند، همچنین می تواند موجب بهبود مدیریت قیمت ارز و توزیع منابع ارزی، مصرف دارو، مدیریت قاچاق معکوس دارو و دسترسی به دارو شود.

وی خاطرنشان کرد: این سامانه، نزدیک ترین داروخانه برای فروش ۳۰۰ قلم دارو را اعلام می کند که قرار است اطلاعات آن توسعه پیدا کند.